next »

[toaster]

สวัสดีครับ 

พอดีช่วงนี้ที่โรงเรียนผมเรียนเรื่องโลกและดวงดาวอยู่ 

แล้วอาจารย์ก็สอนถึงเรื่องน้ำขึ้นน้ำลงครับ 

ผมก็เลยสงสัยว่า ตามภาพนะครับ 

1. ภาพบน แรงโน้มถ่วงจากดวงจันทร์และดวงอาทิตย์มีขนาดพอๆกันใช่ไหมครับ ถึงทำให้น้ำขึ้นทั้งสองฝั่งพอๆกัน

2. ภาพล่าง ทำไมทั้งที่ดวงจันทร์และดวงอาทิตย์อยู่ด้านเดียวกัน แต่อีกด้านกลับเกิดน้ำขึ้นด้วยครับ

ขอบคุณครับ

[เกียรติศักดิ์]

ในความเห็นของผมนะครับ

สำหรับในข้อหนึ่งนั้น น้อง toaster กำลังคิดว่าน้ำขึ้นในฝั่งหนึ่งเป็นผลมาจากดวงจันทร์ และอีกฝั่งหนึ่งเป็นผลมาจากดวงอาทิตย์ใช่ไหมครับ แต่ว่าจริงๆ แล้ว ที่น้ำขึ้นทั้งสองฝั่งนั้นเป็นผลมาจากดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ร่วมกันครับ โดยดวงอาทิตย์มีผลน้อยกว่า ซึ่งหากเข้าใจถูกต้องแล้ว คำถามคำถามที่สองก็จะได้รับความกระจ่างไปโดยปริยายครับ สถานการณ์นี้ หากกล่าวอย่างคร่าวๆ ขอพูดถึงดวงจันทร์อย่างเดียวก่อนนะครับ ระหว่างที่หมุนรอบกันและกันอยู่นั้น (โดยที่จุดศูนย์กลางมวลของระบบก็อยู่ที่ใกล้ๆ จุดศูนย์กลางมวลของโลกนั่นแหละ) แรงที่ดวงจันทร์ออกแรงกระทำกับโลกนั้น มีขนาดมากกว่าในด้านที่ใกล้กับดวงจันทร์ มากกว่าด้านที่อยู่ใกล้จากดวงจันทร์ครับ ด้านที่อยู่ใกล้ดวงจันทร์ก็มีความเร่งเขยิบเข้ามาใกล้มากกว่าด้านที่อยู่ไกล ผลคือ มหาสมุทรด้านหนึ่งปูดเข้าหาดวงจันทร์ ตัว body ของโลกก็เขยิบเข้ามาอีกนิด มหาสมุทรอีกด้านหนึ่งก็เขยิบเข้ามาทางดวงจันทร์อีกนิดน้อยหน่อยหน่อย เป็นอันว่าโดยสุทธิแล้ว จึงเห็นว่าปูดทั้งสองข้างครับ

ดวงอาทิตย์ก็ให้ผลในลักษณะเดียวกันครับ ถ้าดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลกมาเรียงตัวอยู่ในแนวเดียวกัน (อย่างไรก็ได้) น้ำขึ้นและน้ำลงจะมากหน่อย (แบบที่เรียกว่า spring tides) แต่ถ้ามาเรียงกันเป็นมุมฉาก โดยที่โลกอยู่ที่มุม ผลดังกล่าวก็จะหักลบกันไป แต่เนื่องจากผลจากดวงอาทิตย์มีน้อยกว่า น้ำขึ้นน้ำลงก็จะยังเกิดครับ แต่ว่าน้อยหน่อยเท่านั้นเอง (แบบที่เรียกว่า neap tides)

สถานการณ์ที่กล่าวถึงไว้ในคำถามทั้งสอง ก่อให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า spring tides เหมือนกันครับ

[toaster]

ขอบคุณครับ�

สรุปคือจุดทุกจุดเคลื่อนที่ไม่เท่ากันดังรูปจึงทำให้เห็นมันปูดใช่ไหมครับ�

ปล.ในรูปไม่ได้คำนึงว่ามันโคจรรอบกันนะครับ

[เกียรติศักดิ์]

ครับผม

[Pn of w]

บอดี้โลกเขยิบเข้าหาดวงจันทร์จนเห็นชัดเป็นน้ำขึ้นเลยเหรอครับ ดวงจันทร์มีแรงมากพอที่จะดึงขนาดนั้นเลยเหรอครับ 

[เกียรติศักดิ์]

ไม่ใช่ "ดวงจันทร์มีแรงมากพอที่จะดึงขนาดนั้น" ครับ แต่เป็น "mutual force ระหว่างโลกและดวงจันทร์มีมากพอจะทำขนาดนั้น" ครับ แรงที่ว่าไม่ใช่เป็นของดวงจันทร์ครับ แต่เป็นสิ่งที่มีร่วมกันระหว่างโลกและดวงจันทร์

ลูกบอลที่ตกลงบนพื้นนั้นก็ออกแรงดึงโลกมาทางตัวเองเหมือนกันครับ เพียงแต่ว่า ด้วยแรงขนาดที่เท่ากันนี้ (สมมุติละกันว่าในช่วงระหว่างที่ลูกบอลตก แรงดึงดูดระหว่างโลกและลูกบอลเปลี่ยนไปน้อยมากๆๆๆ) มวลของโลกที่มากกว่ามากๆๆๆๆ ทำให้มันขยับไปน้อยมากๆๆๆๆๆๆๆ ครับ ในขณะที่ลูกบอลขยับไปอย่างสังเกตเห็นได้ จึงดูคล้ายกับว่า โลกเป็น "เจ้าของ" แรงกระทำกับลูกบอลอยู่ฝ่ายเดียว

ระยะน้ำขึ้นน้ำลงมีขนาดอยู่ในระดับเซนติเมตร นับว่าไม่มากเมื่อเทียบกับระยะห่างระหว่างโลกและดวงจันทร์ครับ (เฉลี่ยประมาณสี่แสนกิโลเมตร และขนาดของดวงจันทร์น้อยกว่าโลกประมาณ 85 เท่า)

[Pn of w]

ขอบคุณครับ

[ปอนด์]

ไม่ใช่ "ดวงจันทร์มีแรงมากพอที่จะดึงขนาดนั้น" ครับ แต่เป็น "mutual force ระหว่างโลกและดวงจันทร์มีมากพอจะทำขนาดนั้น" ครับ แรงที่ว่าไม่ใช่เป็นของดวงจันทร์ครับ แต่เป็นสิ่งที่มีร่วมกันระหว่างโลกและดวงจันทร์
...

พี่ kiattisak คะ
คำว่า "mutual force" คืออะไรคะ ช่วยอธิบายหน่อยค่ะ
ขอบคุณค่ะ

[ปอนด์]

อีกคำถามค่ะ
แรงที่ดวงอาทิตย์ดูดโลกมากกว่าแรงที่ดวงจันทร์ดูดไม่ใช่หรือคะ แล้วทำไมดวงอาทิตย์จึงมีผลต่อน้ำขึ้นน้ำลงน้อยกว่าล่ะคะ

อ้อ แล้วก็อยากรู้ด้วยค่ะว่า น้ำในทะเลสาบ เช่นบึงบอระเพชร มีขึ้นมีลงไหมคะ

จากเด็กนครสวรรค์
ปอนด์

[เกียรติศักดิ์]

ที่ใช้คำว่า mutual เพราะว่า แรงโน้มถ่วงที่ดวงจันทร์กระทำต่อโลก และที่โลกกระทำต่อดวงจันทร์ เกิดขึ้นก็ต่อเมื่อมีทั้งโลกและดวงจันทร์อยู่น่ะครับ ขนาดของมันก็ขึ้นอยู่กับสมบัติทางกายภาพ (มวล) ของทั้งสองฝ่ายด้วย

ดวงอาทิตย์มีผลต่อน้ำขึ้นน้ำลงน้อยกว่าเนื่องจากระยะห่างระหว่างดวงอาทิตย์และโลกมีมากกว่าระยะห่างระหว่างโลกกับดวงจันทร์ครับ สังเกตว่าน้ำขึ้นน้ำลงจะมากหรือน้อย (ดังที่อธิบายในความเห็นแรก) พอดูคร่าวๆ ได้จากว่า แรงที่กระทำกับมหาสมุทรด้านที่ใกล้สุดกับดวงอาทิตย์ (หรือดวงจันทร์) ต่างกับด้านที่ไกลสุดเท่าไรครับ (ถ้าต่างมากก็ปูดมาก ถ้าต่างน้อยก็ปูดน้อย) ดวงอาทิตย์อยู่ไกลจากโลกมาก (150 ล้านกิโลเมตร) แรงที่กระทำกับทั้งสองด้านไม่ต่างกันมากครับ ในขณะที่ดวงจันทร์อยู่แค่นี้ (0.4 ล้านกิโลเมตร) แรงที่กระทำกับทั้งสองด้านจึงต่างกันมากกว่า